De Mot
Het kasteel De Mot te Ternat herinnert er ons aan dat er naast kasteel Kruikenburg te Ternat nog andere kastelen, verdedigingswerken of adellijke verblijven voorkomen of voorkwamen.
Afgebrand door Franse troepen werden in de 17e eeuw de kastelen van Lombeek, Steenvoorde en Vitseroel. Doordoor verloor Lombeek zijn enige kasteel. De vierkanthoeve Hof van Lombeek , op het einde van de 18e eeuw bewoond door de familie Moens staat er nog steeds. van het Steenvoorde kasteel werd ook de burchtheuvel in de tweede helft van de 20e eeuw gelijkgemaakt met het niveau van de weide. De totaal verbouwde watermolen van Steenvoorde bleef bestaan. Het prachtige hof van Vitseroel bleef bestaan tussen de bedrijfsgebouwen.
In Terlinden komt nog voor het kasteel van Terlinden, afgeschermd voor nieuwsgierige blikken. Dan rest er nog het kasteel De Mot uit het prille begin van de 18e eeuw. De gemeente Ternat kon het in het begin van de 19e eeuw verwerven en bouwde er in die eeuw ook een gemeenteschool. Recentelijk werd kasteel De Mot als gemeentehuis afgedankt ten voordele van een extreem zakelijk nieuw gemeentehuis. Jammer genoeg werd de omgeving voor de bouw van het nieuwe gemeentehuis en de afbraak van de bijgebouwen van kasteel De Mot helemaal niet door archeologen onderzocht. Op donderdag 9 juli 2015 zag Willy van Cauwelaert hoe bij graafwerken voor De Mot sporen van houten balken diep onder de bodem waren vrijgemaakt. Hij liet de donkere gaten in de groen-grijze klei fotograferen. Willy van Cauwelaert, filoloog van opleiding, zocht meteen het verband tussen de naam De Mot en de restanten van houten balken. Willy van Cauwelaert alarmeerde meteen de diensten voor archeologie, evenals de universiteiten in Gent en Leuven. De dienst archeologie kwam fotoraferen.
Het huidige kasteel De Mot is bijna zonder twijfel gebouwd op de plaats van een omstreeks 1700 afgebroken middeleeuws bouwwerk. We kunnen er bijna zeker van uitgaan dat in Ternat in de late middeleeuwen het mottekasteel van een plaatselijke heer stond. De plaatselijke heren te Wambeek, Lombeek en Ternat werden vanaf de late middeleeuwen verdrongen door getrouwen van de hertogen van Brabant.
Daar de archieven over Kasteel De Mot hoogstwaarschijnlijk alle verloren ging tijdens het Franse bombardement op Brussel in 1695 moeten we kijken naar de Ferrariskaart va nhet einde van de 18e eeuw. Daarop is een driehoekige omwalling te zien met op het opperhof reeds het huidige gebouw. Zoals geweten hadden de mottekastelen in principe een ronde omwalling. Heeft Willy van Cauwelaert palen van de middeleeuwse ronde omwalling ontdekt ? Verder archeologisch onderzoek zal het moeten uitwijzen.
Een artikel over de archeologische vondst door Willy van Cauwelaert bij kasteel De Mot te Ternat verscheen in Editiepajot van 14 juli 2015
www.editiepajot.com/regios/19/articles/44134
Op zoek naar hulp bij De Mot Ternat
Hulp krijgen van overheidsdiensten bij een archeologische vondst is enkel in theorie gemakkelijk. Zo was het voor Willy van Cauwelaert extreem moeilijk nog maar iemand te vinden die ter plaatse direct een paar foto´s wilde maken van de gevonden houtresten. Nog moeilijker werd het om iemand te vinden die ter plaatse kon komen kijken. Het leek alsof men de zaak van de gevonden houtresten bij kasteel De Mot te Ternat maar pro forma wilde behandelen.
Het Laatste Nieuws van 17/07/2015 schreef hierover een artikel : " Niemand wilde me geloven "
www.hln.be/regio/nieuws-uit-ternat/niemand-wilde-me-geloven-a2397053/
De Mot Ternat uit middeleeuwen
Zelfs als men aanneemt dat het met een ringgracht omwalde mottekasteel van Ternat slechts uit de late middeleeuwen zou stammen, dan blijft dat toch een interessant geschiedkundig gegeven. Maar wie zegt dat het mottekasteel van Ternat niet van veel vroeger was, bijvoorbeeld uit de 10e of 11e eeuw ? Burgemeester dr. Theofiel Poodt had ongetwijfeld alle werken rond het gemeentehuis van Ternat laten stilleggen, had hij in zijn tijd gehoord dat er een vermoeden bestond van het bestaan van resten van een middeleeuws kasteel vlak bij De Dries van Ternat. Poodt is helaas al lang dood, denkt Willy van Cauwelaert uit Ternat.
In Het Nieuwsblad van 23 juli 2015 vindt men hierover een artikel : " Graven gaat door ondanks archeologische vondst "
www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20150722_01786753
Middeleeuws mottekasteel te Ternat
waarvan er sporen onder de grond waren
Middeleeuws mottekasteel in landbouwgebied zoals in Ternat
Gemiste kans voor geschiedenis Ternat
In het Nieuwsblad van donderdag 6 augustus 2015 staat een interview met Willy van Cauwelaert over De Mot Ternat.
Gemiste kans voor geschiedenis Ternat
Er komt geen verder onderzoek naar de archeologische ontdekking van Willy van Cauwelaert aan het oud gemeentehuis van Ternat.
De historicus ontdekte restanten van een motte, maar daar wordt niets mee gedaan. " Erg frustrerende, " zegt Van Cauwelaert
https://www.nieuwsblad.be/cnt/dmf20150805_01806326
Geen verder onderzoek naar archeologische vondst
Het Laatste Nieuws van 08 augusstus 2015 :
Willy van Cauwelaert zit in zak en as : er komt geen archeologisch onderzoek naar zijn geheimzinnige ontdekking in Ternat.
De man zag - tijdens graafwerken - enkele weken geleden een stuk paal in de grond zitten, dat volgens hem afkomstig is van
een middeleeuwse "motte". " Een gemiste kans" , zucht hij.
www.hln.be/regio/nieuws-uit-ternat/geen-verder-onderzoek-naar-archeologische-vondst-a2415848/
Plaatselijke en Vlaamse overheid deed niets om archeologische ondergrond van De Mot Ternat te vrijwaren
" Wie de geschiedenis niet kent, is gedoemd ze te herhalen " ( 1905 ) Georges Santayana
" Wie de geschiedenis niet kent, is gedoemd zijn erfgoed te vernietigen " ( 2015 ) Willy van Cauwelaert